Legislative History
Entitled: AN ACT DEFINING AND PENALIZING THE CRIME OF ENFORCED OR INVOLUNTARY DISAPPEARANCE [ FIRST REGULAR SESSION, 15TH CONGRESS ] [ 2011 ] 5/11/2011 Prepared and submitted jointly by the Committee(s) on JUSTICE AND HUMAN RIGHTS and CONSTITUTIONAL AMENDMENTS, REVISION OF CODES AND LAWS with Senator(s) FRANCIS "CHIZ" G. ESCUDERO, MANNY VILLAR, MIRIAM DEFENSOR SANTIAGO and FRANCIS N. PANGILINAN as author(s) per Committee Report No. 36, recommending its approval in substitution of SBNos. 100, 1226, 1455 and 2176; 5/16/2011 Committee Report Calendared for Ordinary Business; 5/16/2011 Sponsor: Senator FRANCIS "CHIZ" G. ESCUDERO; 5/16/2011 Transferred from the Calendar for Ordinary Business to the Calendar for Special Order; 5/16/2011 Sponsorship speech of Senator FRANCIS "CHIZ" G. ESCUDERO; 5/23/2011 Senator RAMON A. REVILLA JR. was made as coauthor; 6/8/2011 Interpellation of Senator MIRIAM DEFENSOR SANTIAGO; 6/8/2011 Period of interpellation closed; 6/8/2011 Period of committee amendments; 6/8/2011 Period of committee amendments closed; 6/8/2011 Period of individual amendments closed; 6/8/2011 Approved on Second Reading with Amendments; 6/14/2011 Printed copies were distributed to the Senators; [ SECOND REGULAR SESSION, 15TH CONGRESS ] 7/26/2011 Approved on Third Reading; 7/26/2011 In favor: (15) EDGARDO J. ANGARA, JOKER P. ARROYO, PIA S. CAYETANO, FRANKLIN M. DRILON, JINGGOY P. EJERCITO-ESTRADA, JUAN PONCE ENRILE, TEOFISTO "TG" GUINGONA III, GREGORIO B. HONASAN II, PANFILO M. LACSON, MANUEL "LITO" M. LAPID, LOREN B. LEGARDA, RAMON A. REVILLA JR., VICENTE C. SOTTO III, MANNY B. VILLAR and JUAN MIGUEL F. ZUBIRI; 7/26/2011 Against: (None) ; 7/26/2011 Abstention: (None) ; 8/2/2011 Sent to the House of Representatives requesting for concurrence; [ THIRD REGULAR SESSION, 15TH CONGRESS ] [ 2012 ] 9/3/2012 House of Representatives requested the Senate for a conference on the disagreeing provisions of SBN-2817 and HBN-98, designating Representatives Tupas Jr., Relampagos, Tanada III, Lagman, Nograles, Gunigundo I and Padilla as its conferees to the Bicameral Conference Committee on August 28, 2012; 9/4/2012 Senate accepted the request of the House of Representatives for a Conference on the disagreeing provisions of SBN-2817 and HBN-98, designating Senators Escudero, Guingona, Pimentel, Arroyo and Cayetano (A)as its conferees to the Bicameral Conference Committee; 10/16/2012 Conference Committee Report submitted to the Senate, recommending that SBN-2817 in consolidation with HBN-98 be approved as reconciled; 10/16/2012 Sponsorship speech on the conference committee report of Senator FRANCIS "CHIZ" G. ESCUDERO; 10/16/2012 Conference Committee Report Approved by the Senate; 10/16/2012 Conference Committee Report approved by the House of Representatives (See: O.B. dated November 5, 2012); 11/12/2012 Enrolled copies of the consolidated version of SBN-2817 and HBN-98, sent to the House of Representatives, for the signature of the Speaker and the Secretary General; 11/20/2012 Enrolled copies of the consolidated version of SBN-2817 and HBN-98, received by the Senate, already signed by the Speaker and the Secretary General of the House of Representatives; 11/21/2012 Enrolled copies of the consolidated version of SBN-2817 and HBN-98, sent to the Office of the President of the Philippines through the Presidential Legislative Liaison Office for the signature and approval of His Excellency President Benigno S. Aquino III; 11/22/2012 Enrolled copies of the consolidated version of SBN-2817 and HBN-98, received by the Office of the President of the Philippines; 12/21/2012 Approved and signed into law by the President of the Philippines, His Excellency President Benigno S. Aquino III, and became; (See: O.B. dated January 23, 2012); 12/21/2012 REPUBLIC ACT NO. 10353.
Committees
Other Details
Link From Other Sources
Official Gazette
Newspaper Source Detail
Full Text of Issuance
Click to view full text
109 OG No. 13, 2083 (April 1, 2013); Manila Bulletin; Philippine Star, December 29, 2012
[ REPUBLIC ACT NO. 10353, December 21, 2012 ]
AN ACT DEFINING AND PENALIZING ENFORCED OR INVOLUNTARY DISAPPEARANCE
Be it enacted by the Senate and House of Representatives of the Philippines in Congress assembled:
SECTION 1. Short Title. –This Act shall be known as the “Anti-Enforced or Involuntary Disappearance Act of 2012?.
SEC. 2. Declaration of Policy. –The State values the dignity of every human person and guarantees full respect for human rights for which highest priority shall be given to the enactment of measures for the enhancement of the right of all people to human dignity, the prohibition against secret detention places, solitary confinement, incommunicado, or other similar forms of detention, the provision for penal and civil sanctions for such violations, and compensation and rehabilitation for the victims and their families, particularly with respect to the use of torture, force, violence, threat, intimidation or any other means which vitiate the free will of persons abducted, arrested, detained, disappeared or otherwise removed from the effective protection of the law.
Furthermore, the State adheres to the principles and standards on the absolute condemnation of human rights violations set by the 1987 Philippine Constitution and various international instruments such as, but not limited to, the International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), and the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CAT), to which the Philippines is a State party.
SEC. 3. Definitions. –For purposes of this Act, the following terms shall be defined as follows:
(a) Agents of the State refer to persons who, by direct provision of the law, popular election or appointment by competent authority, shall take part in the performance of public functions in the government, or shall perform in the government or in any of its branches public duties as an employee, agent or subordinate official, of any rank or class.
(b) Enforced or involuntary disappearance refers to the arrest, detention, abduction or any other form of deprivation of liberty committed by agents of the State or by persons or groups of persons acting with the authorization, support or acquiescence of the State, followed by a refusal to acknowledge the deprivation of liberty or by concealment of the fate or whereabouts of the disappeared person, which places such person outside the protection of the law.
(c) Order of Battle refers to a document made by the military, police or any law enforcement agency of the government, listing the names of persons and organizations that it perceives to be enemies of the State and which it considers as legitimate targets as combatants that it could deal with, through the use of means allowed by domestic and international law.
(d) Victim refers to the disappeared person and any individual who has suffered harm as a direct result of an enforced or involuntary disappearance as defined in letter (b) of this Section.
SEC. 4. Nonderogability of the Right Against Enforced or Involuntary Disappearance. –The right against enforced or involuntary disappearance and the fundamental safeguards for its prevention shall not be suspended under any circumstance including political instability, threat of war, state of war or other public emergencies.
SEC. 5. “Order of Battle” or Any Order of Similar Nature, Not Legal Ground, for Enforced or Involuntary Disappearance. – An “Order of Battle” or any order of similar nature, official or otherwise, from a superior officer or a public authority causing the commission of enforced or involuntary disappearance is unlawful and cannot be invoked as a justifying or exempting circumstance. Any person receiving such an order shall have the right to disobey it.
SEC. 6. Right of Access to Communication. – It shall be the absolute right of any person deprived of liberty to have immediate access to any form of communication available in order for him or her to inform his or her family, relative, friend, lawyer or any human rights organization on his or her whereabouts and condition.
SEC. 7. Duty to Report Victims of Enforced or Involuntary Disappearance. – Any person, not being a principal, accomplice or accessory, who has an information of a case of enforced or involuntary disappearance or who shall learn of such information or that a person is a victim of enforced or involuntary disappearance, shall immediately report in writing the circumstances and whereabouts of the victim to any office, detachment or division of the Department of the Interior and Local Government (DILG), the Department of National Defense (DND), the Philippine National Police (PNP), the Armed Forces of the Philippines (AFP), the National Bureau of Investigation (NBI), the City or Provincial Prosecutor, the Commission on Human Rights (CHR) or any human rights organization and, if known, the victim’s family, relative, or lawyer.
SEC. 8. Duty to Certify in Writing on the Results of Inquiry into a Reported Disappeared Person’s Whereabouts. –In case a family member, relative, lawyer, representative of a human rights organization or a member of the media inquires with a member or official of any police or military detention center, the PNP or any of its agencies, the AFP or any of its agencies, the NBI or any other agency or instrumentality of the government, as well as any hospital or morgue, public or private, on the presence or whereabouts of a reported victim of enforced or involuntary disappearance, such member or official shall immediately issue a certification in writing to the inquiring person or entity on the presence or absence and/or information on the whereabouts of such disappeared person, stating, among others, in clear and unequivocal manner the date and time of inquiry, details of the inquiry and the response to the inquiry.
SEC. 9. Duty of Inquest/Investigating Public Prosecutor or any Judicial or Quasi-Judicial Official or Employee. –Any inquest or investigating public prosecutor, or any judicial or quasi-judicial official or employee who learns that the person delivered for inquest or preliminary investigation or for any other judicial process is a victim of enforced or involuntary disappearance shall have the duty to immediately disclose the victim’s whereabouts to his or her immediate family, relatives, lawyer/s or to a human rights organization by the most expedient means.
SEC. 10. Official Up-to-Date Register of All Persons Detained or Confined. - All persons detained or confined shall be placed solely in officially recognized and controlled places of detention or confinement where an official up-to-date register of such persons shall be maintained. Relatives, lawyers, judges, official bodies and all persons who have legitimate interest in the whereabouts and condition of the persons deprived of liberty shall have free access to the register.
The following details, among others, shall be recorded, in the register:
(a) The identity or name, description and address of the person deprived of liberty;
(b) The date, time and location where the person was deprived of liberty and the identity of the person who made such deprivation of liberty;
(c) The authority who decided the deprivation of liberty and the reasons for the deprivation of liberty or the crime or offense committed;
(d) The authority controlling the deprivation of liberty;
(e) The place of deprivation of liberty, the date and time of admission to the place of deprivation of liberty and the authority responsible for the place of deprivation of liberty;
(f) Records of physical, mental and psychological condition of the detained or confined person before and after the deprivation of liberty and the name and address of the physician who examined him or her physically, mentally and medically;
(g) The date and time of release or transfer of the detained or confined person to another place of detention, the destination and the authority responsible for the transfer;
(h) The date and time of each removal of the detained or confined person from his or her cell, the reason or purpose for such removal and the date and time of his or her return to his or her cell;
(i) A summary of the physical, mental and medical findings of the detained or confined person after each interrogation;
(j) The names and addresses of the persons who visit the detained or confined person and the date and time of such visits and the date and time of each departure;
(k) In the event of death during the deprivation of liberty, the identity, the circumstances and cause of death of the victim as well as the destination of the human remains; and
(1) All other important events bearing on and all relevant details regarding the treatment of the detained or confined person.
Provided, That the details required under letters (a) to (f) shall be entered immediately in the register upon arrest and/or detention.
All information contained in the register shall be regularly or upon request reported to the CHR or any other agency of government tasked to monitor and protect human rights and shall be made available to the public.
SEC. 11. Submission of List of Government Detention Facilities. –Within six (6) months from the effectivity of this Act and as may be requested by the CHR thereafter, all government agencies concerned shall submit an updated inventory or list of all officially recognized and controlled detention or confinement facilities, and the list of detainees or persons deprived of liberty under their respective jurisdictions to the CHR.
SEC. 12. Immediate Issuance and Compliance of the Writs of Habeas Corpus, Amparo and Habeas Data. – All proceedings pertaining to the issuance of the writs of habeas corpus, amparo and habeas data shall be dispensed with expeditiously. As such, all courts and other concerned agencies of government shall give priority to such proceedings.
Moreover, any order issued or promulgated pursuant to such writs or their respective proceedings shall be executed and complied with immediately.
SEC. 13. Visitation /Inspection of Places of Detention and, Confinement. –The CHR or its duly authorized representatives are hereby mandated and authorized to conduct regular, independent, unannounced and unrestricted visits to or inspection of all places of detention and confinement.
SEC. 14. Liability of Commanding Officer or Superior. - The immediate commanding officer of the unit concerned of the AFP or the immediate senior official of the PNP and other law enforcement agencies shall be held liable as a principal to the crime of enforced or involuntary disappearance for acts committed by him or her that shall have led, assisted, abetted or allowed, whether directly or indirectly, the commission thereof by his or her subordinates. If such commanding officer has knowledge of or, owing to the circumstances at the time, should have known that an enforced or involuntary disappearance is being committed, or has been committed by subordinates or by others within the officer’s area of responsibility and, despite such knowledge, did not take preventive or coercive action either before, during or immediately after its commission, when he or she has the authority to prevent or investigate allegations of enforced or involuntary disappearance but failed to prevent or investigate such allegations, whether deliberately or due to negligence, shall also be held liable as principal.
SEC. 15. Penal Provisions. – (a) The penalty of reclusion perpetua and its accessory penalties shall be imposed upon the following persons:
(1) Those who directly committed the act of enforced or involuntary disappearance;
(2) Those who directly forced, instigated, encouraged or induced others to commit the act of enforced or involuntary disappearance;
(3) Those who cooperated in the act of enforced or involuntary disappearance by committing another act without which the act of enforced or involuntary disappearance would not have been consummated;
(4) Those officials who allowed the act or abetted in the consummation of enforced or involuntary disappearance when it is within their power to stop or uncover the commission thereof; and
(5) Those who cooperated in the execution of the act of enforced or involuntary disappearance by previous or simultaneous acts.
(b) The penalty of reclusion temporal and its accessory penalties shall be imposed upon those who shall commit the act of enforced or involuntary disappearance in the attempted stage as provided for and defined under Article 6 of the Revised Penal Code.
(c) The penalty of reclusion temporal and its accessory penalties shall also be imposed upon persons who, having knowledge of the act of enforced or involuntary disappearance and without having participated therein, either as principals or accomplices, took part subsequent to its commission in any of the following manner:
(1) By themselves profiting from or assisting the offender to profit from the effects of the act of enforced or involuntary disappearance;
(2) By concealing the act of enforced or involuntary disappearance and/or destroying the effects or instruments thereof in order to prevent its discovery; or
(3) By harboring, concealing or assisting in the escape of the principal/s in the act of enforced or involuntary disappearance, provided such accessory acts are done with the abuse of official functions.
(d) The penalty of prision correctional and its accessory penalties shall be imposed against persons who defy, ignore or unduly delay compliance with any order duly issued or promulgated pursuant to the writs of habeas corpus, amparo and habeas data or their respective proceedings.
(e) The penalty of arresto mayor and its accessory penalties shall be imposed against any person who shall violate the provisions of Sections 6, 7, 8, 9 and 10 of this Act.
SEC. 16. Preventive Suspension/Summary Dismissal. –Government officials and personnel who are found to be perpetrators of or participants in any manner in the commission of enforced or involuntary disappearance as a result of a preliminary investigation conducted for that purpose shall be preventively suspended or summarily dismissed from the service, depending on the strength of the evidence so presented and gathered in the said preliminary investigation or as may be recommended by the investigating authority.
SEC. 17. Civil Liability. –The act of enforced or involuntary disappearance shall render its perpetrators and the State agencies which organized, acquiesced in or tolerated such disappearance liable under civil law.
SEC. 18. Independent Liability. –The criminal liability of the offender under this Act shall be independent of or without prejudice to the prosecution and conviction of the said offender for any violation of Republic Act No. 7438, otherwise known as “An Act Defining Certain Rights of Person Arrested, Detained or Under Custodial Investigation as well as the Duties of the Arresting, Detaining, and Investigating Officers, and Providing Penalties for Violations Thereof’; Republic Act No. 9745, otherwise known as “An Act Penalizing Torture and Other Cruel, Inhuman and Degrading Treatment or Punishment, and Prescribing Penalties Therefor”; and applicable provisions of the Revised Penal Code.
SEC. 19. Nonexclusivity or Double Jeopardy Under International Law. – Any investigation, trial and decision in any Philippines court, or body for any violation of this Act shall; be without prejudice to any investigation, trial, decision or any other legal or administrative process before any appropriate international court or agency under applicable international human rights and humanitarian law.
SEC. 20. Exemption from Prosecution. – Any offender who volunteers information that leads to the discovery of the victim of enforced or involuntary disappearance or the prosecution of the offenders without the victim being found shall be exempt from any criminal and/or civil liability under this Act: Provided, That said offender does not appear to be the most guilty.
SEC. 21. Continuing Offense. – An act constituting enforced or involuntary disappearance shall be considered a continuing offense as long as the perpetrators continue to conceal the fate and whereabouts of the disappeared person and such circumstances have not been determined with certainty.
SEC. 22. Statue of Limitations Exemption. – The prosecution of persons responsible for enforced or involuntary disappearance shall not prescribe unless the victim surfaces alive. In which case, the prescriptive period shall be twenty-five (25) years from the date of such reappearance.
SEC. 23. Special Amnesty Law Exclusion. – Persons who are changed with and/or guilty of the act of enforced or involuntary disappearance shall not benefit from any special amnesty law or other similar executive measures that shall exempt them from any penal proceedings or sanctions.
SEC. 24. State Protection – The State, through its appropriate agencies, shall ensure the safety of all persons involved in the search, investigation and prosecution of enforced or involuntary disappearance including, but not limited to, the victims, their families, complainants, witnesses, legal counsel and representatives of human rights organizations and media. They shall likewise be protected from any intimidation or reprisal.
SEC. 25. Applicability of Refouler. –No person shall be expelled, returned or extradited to another State where there are substantial grounds to believe that such person shall be in danger of being subjected to enforced or involuntary disappearance. For purposes of determining whether such grounds exist, the Secretary of the Department, of Foreign Affairs (DFA) and the Secretary of the Department of Justice (DOJ) in coordination with the Chairperson of the CHR, shall take into account all relevant considerations including where applicable and not limited to, the existence in the requesting State of a consistent pattern of gross, flagrant or mass violations of human rights.
SEC. 26. Restitution and Compensation to Victims of Enforced or Involuntary Disappearance and/or Their Immediate Relatives. –The victims of enforced or involuntary disappearance who surface alive shall be entitled to monetary compensation, rehabilitation and restitution of honor and reputation. Such restitution of honor and reputation shall include immediate expunging or rectification of any derogatory record, information or public declaration/statement on his or her person, personal circumstances, status, and/or organizational affiliation by the appropriate government or private agency or agencies concerned.
The immediate relatives of a victim of enforced or involuntary disappearance, within the fourth civil degree of consanguinity or affinity, may also claim for compensation as provided for under Republic Act No. 7309, entitled “An Act Creating a Board of Claims under the Department of Justice for Victims of Unjust Imprisonment or Detention and Victims of Violent Crimes and For Other Purposes”, and other relief programs of the government.
The package of indemnification for both the victims and the immediate relatives within the fourth civil degree of consanguinity or affinity shall be without prejudice to other legal remedies that may be available to them.
SEC. 27. Rehabilitation of Victims and/or Their Immediate Relatives, and Offenders. – In order that the victims of enforced or involuntary disappearance who surfaced alive and/or their immediate relatives within the fourth civil degree of consanguinity or affinity, may be effectively reintegrated into the mainstream of society and in the process of development, the State, through the CHR, in coordination with the Department of Health, the Department of Social Welfare and Development (DSWD) and the concerned nongovernment organization/s, shall provide them with appropriate medical care and rehabilitation free of charge.
Toward the attainment of restorative justice, a parallel rehabilitation program for persons who have committed enforced or involuntary disappearance shall likewise be implemented without cost to such offenders.
SEC. 28. Implementing Rules and Regulations. – Within thirty (30) days from the effectivity of this Act, the DOJ, the DSWD, the CHR, the Families of Victims of Involuntary Disappearance (FIND) and the Families of Desaparecidos for Justice (Desaparecidos), in consultation with other human rights organizations, shall jointly promulgate the rules and regulations for the effective implementation of this Act and shall ensure the full dissemination of the same to the public.
SEC. 29. Suppletory Applications. – The applicable provisions of the Revised Penal Code shall have suppletory application insofar as they are consistent with the provisions of this Act.
SEC. 30. Appropriations. –The amount of Ten million pesos (P10,000,000.00) is hereby appropriated for the initial implementation of this Act by the CHR. Subsequent fluids for the continuing implementation of this Act shall be included in the respective budgets of the CHR and the DOJ in the annual General Appropriations Act.
SEC. 31. Separability Clause. –If for any reason, any section or provision of this Act is declared unconstitutional or invalid, such other sections or provisions not affected thereby shall remain in full force and effect.
SEC. 32. Repealing Clause. – All laws, decrees, executive orders, rules and regulations and other issuances or parts thereof inconsistent with the provisions of this Act are hereby repealed, amended or modified accordingly.
SEC. 33. Effectivity Clause. – This Act shall take effect fifteen (15) days after its publication in at least two (2) newspapers of general circulation or the Official Gazette, which shall not be later than seven (7) days after the approval thereof.
Approved,
|
(Sgd.) FELICIANO BELMONTE JR. |
(Sgd.) JUAN PONCE ENRILE |
This Act which is a consolidation of Senate Bill No. 2817 and House Bill No. 98 was finally passed by the Senate and the House of Representatives on October 16, 2012.
|
(Sgd.) MARILYN B. BARUA-YAP |
(Sgd.) EMMA LIRIO-REYES |
Approved: DEC 21 2012
(Sgd.) BENIGNO S. AQUINO III
President of the Philippines
Source: Supreme Court E-Library
By Request
Scan the QR Code below or click this link to request the following:
- Transcript of Plenary Debates
- Transcript of Committee Meeting/s
- Transcript of Conference Committee Meeting/s
- Conference Committee (Bicam) Report
- Turned-over Documents
- Vertical Files and Newspaper Articles
- Others
Text in Filipino
Batas Republika Blg. 10353
Tags: Republic Acts
*Di-opisyal na salin ng Official Gazette, sa layuning maghatid ng impormasyon sa mas nakararami.
S. Blg. 2817
N. Blg. 93
Republika ng Pilipinas
Kongreso ng Pilipinas
Kalakhang Maynila
Ikalabinlimang Kongreso
Ikatlong Regular na Sesyon
Sinimulan at ginanap sa Kalakhang Maynila noong Lunes, ikadalawampu’t tatlong araw ng Hulyo, dalawanlibo at labindalawa.
[BATAS REPUBLIKA BLG. 10353]
ISANG BATAS NA NAGBIBIGAY-KAHULUGAN AT NAGPAPARUSA SA PINUWERSA AT DI-KUSÀNG PAGKAWALA
Ginagawang batas ng Senado at Mababang Kapulungan ng Pilipinas na natitípon sa Kongreso:
SEKSIYON 1. Maikling Pamagat. – Ang Batas na ito ay kikilalanin bílang ”Batas Laban sa Pinuwersa at Di-kusàng Pagkawala ng 2012.“
SEK. 2. Pagpapahayag ng Polisiya. – Hinahalagahan ng Estado ang dangal ng bawat tao at tinitiyak ang ganap na paggalang sa karapatang pantao na siyang binibigyan ng pinakamataas na priyoridad sa pagsasabatas ng mga pamamaraan para sa pagpapabuti ng karapatan ng lahat ng tao sa dignidad na pantao, pagbabawal ng mga lihim na lugar bilang detensiyon, solitaryong pagkakulong, inkomunikado, o iba pang parehong mga anyo ng detensiyon, ang probisyon para sa mga parusang penal at sibil para sa mga naturang paglabag, at kabayaran at rehabilitasyon para sa mga biktima at sa kanilang mga pamilya, partikular kaugnay sa paggamit ng tortiyur, puwersa, karahasan, pagbabanta, intimidasyon o iba pang mga pamamaaraan na nakasasagabal sa kusang-loob ng mga taong kinuha, inaresto, ikinulong, nawala, o kaya ay inalisan ng mabisang proteksiyon ng batas.
Higit pa rito, sinusunod ng Estado ang mga prinsipyo at mga pamantayan sa ganap na pagkondena ng mga paglabag sa karapatang pantao na itinalaga mg Saligang Batas ng 1987 at iba’t ibang pandaigdigang tagapagpaganap tulad ng, bagaman hindi limitado sa, International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), at Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CAT), na kinabibilangan ng Pilipinas bilang isang Estado.
SEK. 3. Mga Kahulugan. – Para sa mga layunin ng Batas na ito, sa pamamagitan ng tuwirang probisyon ng batas, ang popular na eleksiyon o pagtatalaga ng may kakayahang awtoridad ay makikilahok sa pagsasagawa ng mga pampublikong tungkulin sa pamahalaan, o magsasawa ng mga tungkuling pampubliko sa pamahalaan o sa alinman sa mga sangay nito bilang isang empleado, ahente o nakapailalim na opisyal, o anumang ranggo o uri.
(a) Ang mga ahente ng Estado ay tutukoy sa mga tao na, sa pamamagitan ng tuwirang probisyon ng batas, ng popular na eleksiyon o pagtatalaga ng may kakayahang awtoridad ay makikilahok sa pagsasagawa ng mga pampublikong tungkulin sa pamahalaan, o magsasagawa ng mga tungkuling pampubliko sa pamahalaan o sa alinman sa mga sangay nito bilang isang empleado, ahente o nakapailalim na opisyal, o anumang ranggo o uri.
(b) Ang pinílit o di-kusàng pagkawala ay tumutukoy sa paghuli, pagkukulong, pagkuha o anumang iba pang anyo ng pag-aalis ng kalayaan na isinagawa ng mga ahente ng Estado o ng mga tao o mga pangkat ng tao na kumikilos nang may pahintulot, suporta, o pagtanggap ng Estado, na sinundan ng isang pagtangging kilalanin ang pag-aalis ng kalayaan o ng pagtatakip ng kapalaran o kinaroroonan ng nawawalang tao, na naglalagay sa naturang tao sa labas ng proteksiyon ng batas.
(c) Ang Orden ng Labanan ay tumutukoy sa isang dokumentong ginawa ng militar, pulisya o anumang ahensiyang tagapagpatupad ng batas ng pamahalaan na nagtatalâ sa mga pangalan ng mga tao at mga samahan na sa tingin nito ay mga lehitimong target bilang kalaban na mahaharap nito sa pamamagitan ng mga pamamaraang pinahihintulutan ng mga batas na pambansa at pandaigdig.
(d) Ang biktima ay tumutukoy sa taong nawawala o sa sinumang indibidwal na nasaktan bilang tuwirang resulta ng isang pinílit o di-kusàng pagkawala sang-ayon sa pagpapakahulugan sa titik (b) ng Seksiyong ito.
SEK. 4. Di-Matitinag na Karapatang Laban sa Pinílit o Di-kusàng Pagkawala. – Ang karapatan laban sa pinílit o di-kusàng pagkawala at mga pundamental na pagtiyak sa pagpigil dito ay hindi aalisin sa anumang dahilan kasama na ang politikal na kawalang-katiyakan, banta ng digmaan, estado ng digmaan, o iba pang pampublikong emerhensiya.
SEK. 5. Ang “Orden ng Labanan” o Anumang Orden na may Parehong Kalikasan, Di-Legal na Batayan para sa Pinílit o Di-kusàng Pagkawala. – Ang “Orden ng Labanan” o anumang orden na may katulad na kalikasan, opisyal man o hindi, mula sa isang mataas na opisyal o isang pampublikong awtoridad na dahilan ng pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala ay labag sa batas at hindi magagamit bílang katwiran o tagapagpahintulot na kondisyon. Sinumang tumatanggap ng naturang utos ay may karapatang hindi ito sundin.
SEK. 6. Karapatan sa Akses sa Komunikasyon. – Isang ganap na karapatan ng sinumang tao na inalisan ng kalayaan na magkaroon ng agarang akses sa anumang anyo ng komunikasyong magagamit niya upang ipaalam ang kaniyang kinaroroonan at kondisyon sa kaniyang pamilya, kamag-anak, kaibigan, abogado, o anumang samahan para sa karapatang pantao.
SEK. 7. Tungkulin para Iulat ang mga Biktima ng Pinílit o Di-kusàng Pagkawala. – Sinumang tao, sakaling hindi pangunahing tagaganap, kasabwat o katulong, na may impormasyon sa kaso ng piníli o di-kusàng pagkawala o na makaaalam sa naturang impomasyon, o na ang isang tao ay biktima ng pinílit o di-kusàng pagkawala, ay agarang mag-uulat nang pasulat ng mga pangyayari at kinaroroonan ng biktima sa anumang tanggapan, detachment o dibisyon ng Department of the Interior and Local Government (DILG), Department of National Defense (DND), Philippine National Police (PNP), Armed Forces of the Philippines (AFP), National Bureau of Investigation (NBI), ng Tagapaglitis na Panlungsod o Panlalawigan, Commission on Human Rights (CHR), o anumang mga samahan para sa karapatang pantao at, sakaling alam, sa pamilya, kamag-anak, o abogado ng biktima.
SEK. 8. Tungkuling Pagtibayin nang Pasulat ang ukol sa mga Resulta ng Pagsisiyasat sa Iniulat na Kinaroroonan ng Nawawalang Tao. – Sa kaso ng isang kapamilya, kamag-anak, abogado, kinatawan ng isang samahan para sa karapatang pantao o isang kasapi ng media na nagtatanong sa isang kasapi o opisyal ng anumang sentro ng detensiyon ng pulisya o militar, ng PNP o anuman sa mga ahensiya nito, ng AFP o anuman sa mga ahensiya nito, ng NBI o anupamang ibang ahensiya o instrumentalidad ng pamahalaan, gayundin sa anumang ospital o morge, publiko o pribado, ukol sa presensiya o kinaroroonan ng isang iniulat ng biktima ng pinilit o di-kusang pagkawala, ang naturang kasapi o opisyal ay kinakailangang agad na maglabas ng isang sertipikasyon nang pasulat para sa tao o entidad na nagtatanong ukol sa presensiya o pagkawala at/o impormasyon ukol sa kinaroroonan ng naturang nawawalang tao, nang isinasaad, kasama ng iba pa, sa malinaw at di-mapagdududahang paraan ang petsa at oras ng pagtatanong, ang mga detalye ng pagtatanong, at ang tugon sa pagtatanong.
SEK. 9. Tungkulin ng Nagsisiyasat/Nag-iimbestigang Pampublikong Tagausig o anumang Panghukuman o Malapanghukumang Opisyal o Kawani. – Anumang pagsisiyasat o pag-iimbestiga ng pampublikong tagausig, o anumang panghukuman o malapanghukumang opisyal o kawani na napag-alamang ang taong ipinahatid para sa pagsisiyasat o preliminaryong imbestigasyon o para sa anumang prosesong panghukuman ay isang biktima ng pinílit o di-kusang pagkawala ay may tungkuling agad na ipaalam ang kinaroroonan ng biktima sa malapit nitong mga kapamilya, kamag-anak, abogado, o isang samahang para sa mga karapatang pantao sa pinakamadaling paraan.
SEK. 10. Opisyal na Napapanahong Rehistro ng Lahat ng Taong Nakapiit o Nakakulong. – Lahat ng taong nakapiit o nakakulong ay ilalagay lamang sa isang opisyal na kinikilala at kinokontrol na mga lugar ng detensiyon o pagkukulong kung saan ay pananatiliin ang isang opisyal na napapanahong rehistro ng mga naturang tao. Ang mga kamag-anak, abogado, hukom, mga kinatawang opisyal at lahat ng mga taong may lehitimong interes sa kinaroroonan at kondisyon ng mga taong inalisan ng kalayaan ay magkakaroon ng malayang akses sa rehistro.
Ang mga sumusunod na detalye, kasama ng iba pa, ang itatala sa rehistro:
(a) Ang identidad o pangalan, paglalarawan, at tirahan ng taong inalisan ng kalayaan;
(b) Ang petsa, oras, at lokasyon kung saan tinanggalan ng kalayaan ang taong iyon at ang identidad ng taong nagtanggal ng naturang kalayaan;
(c) Ang awtoridad na nagpasya sa pagtatanggal ng kalayaan at ang mga dahilan para sa pagtatanggal ng kalayaan o ang krimen o paglabag na naisagawa;
(d) Ang awtoridad na nagkokontrol sa pagtatanggal ng kalayaan;
(e) Ang lugar ng pagtatanggal ng kalayaan, ang petsa at oras ng pagpapasok sa lugar ng pagtatanggal ng kalayaan, at ang awtoridad na may pananagutan para sa lugar ng pagtatanggal ng kalayaan;
(f) Mga rekord ng pisikal, mental, sikolohikong kondisyon ng taong nakapiit o nakakulong bago at matapos ang pagtatanggal ng kalayaan at ang pangalan at tirahan ng doktor na nagsuri sa kanyang kondisyong pisikal, mental, at medikal;
(g) Ang petsa at oras ng pagpapalaya o paglilipat ng taong nakapiit o nakakulong sa iba pang lugar ng detensiyon, ang destinasyon, at ang awtoridad na may pananagutan sa naturang paglilipat;
(h) Ang petsa at oras ng bawat pag-aalis ng taong nakapiit o nakakulong mula sa kanyang selda, ang dahilan o layunin ng naturang pag-aalis, at ang petsa at oras ng kaniyang pagbabalik sa kaniyang selda;
(i) Isang buod ng kalagayang pisikal, mental, at medikal ng taong nakapiit o nakakulong matapos ang bawat interogasyon;
(j) Ang mga pangalan at mga tirahan ng mga taong dumalaw sa taong nakapiit o nakakulong, at ang petsa at oras ng mga naturang pagdalaw at ang petsa at oras ng bawat pag-alis;
(k) Sakaling namatay sa panahon ng pagtatanggal ng kalayaan, ang identidad, ang mga kondisyon at dahilan ng kamatayan ng biktima, gayundin ang destinasyon ng mga labî; at
(l) Lahat ng iba pang mahahalagang pangyayari na may kinalaman, at lahat ng may-kaugnayang detalye, sa pagtrato sa taong nakapiit o nakakulong.
Basta at, Na ang mga detalyeng hinihingi sa ilalim ng mga titik (a) hanggang (f) ay agad na ipapasok sa rehistro sa sandali ng pagdakip at/o detensiyon.
Lahat ng impormasyong nilalaman ng rehistro ay iuulat nang regular sa, o kapag hiniling ng, CHR o anupamang ibang ahensiya ng pamahalaan na inatasang magmonitor at mangalaga sa mga karapatang pantao at gagawing bukás sa publiko.
SEK. 11. Pagpapása ng Listahan ng mga Pasilidad Pandetensiyon ng Pamahalaan. – Sa loob ng anim (6) na buwan mula sa pagkakabisà ng Batas na ito at sa maaaring kahilingan ng CHR matapos iyon, lahat ng mga sangkot na ahensiya ng pamahalaan ay kinakailangang magpása ng na-update na imbentaryo o listahan ng lahat ng opisyal na kinikilala at kinokontrol na mga pasilidad pandetensiyon o pampiit, at ang listahan ng mga nakapiit o mga taong tinanggalan ng kalayaan sa ilalim ng kani-kanilang kaukulang hurisdiksiyon sa CHR.
SEK. 12. Agarang Paglalabas at Pagsunod sa mga Writ ng Habeas Corpus, mga Datos na Amparo at Habeas. – Lahat ng pagdulog na ukol sa paglalabas ng mga writ ng habeas corpus, mga datos ng amparo at habeas ay kinakailangang agarang ilabas. Sa gayon, lahat ng hukuman at iba pang sangkot na mga ahensiya ng pamahalaan ay magbibigay ng priyoridad sa mga naturang pagdulog.
Higi pa rito, anumang kautusang inilabas o pinagtibay sang-ayon sa mga naturang writ o sa kani-kanilang kaukulang pagdulog ay isasagawa at agarang susundin.
SEK. 13. Pagdalaw/Inspeksiyon ng mga Lugar ng Detensiyon at Pagkukulong. – Ang CHR o ang mga kaukulang may-kapangyarihang kinatawan nito ay inaatasan at binibigyang-kapangyarihan dito na magsagawa ng regular, malaya, biglaan, at walang-restriksiyong mga pagdalaw o inspeksiyon sa lahat ng mga lugar ng detensiyon at pagkukulong.
SEK. 14. Pananagutan ng Tagapagpasunod na Opisyal o Superyor. – Ang pinakamalapit na tagapagpasunod na opisyal ng sangkot na yunit ng ARP o ang pinakamalapit na mataas na opisyal ng PNP at iba pang mga ahensiyang nagpapatupad ng batas ang may pangunahing pananagutan sa krimen ng pinílit o di-kusàng pagkawala para sa mga ginawa niyang naghatid, tumulong, naghikayat o nagpahintulot, tuwiran man o hindi, sa pagsasagawa ng mga iyon ng kaniyang mga tagasunod. Kung ang naturang tagapagpasunod ng opisyal ay may kaalaman sa, o sang-ayon sa mga pagkakataon ng panahong iyon, ay kinakailangang may kaalaman na may pinílit o di-kusàng pagkawala na naisagawa, o isinagawa ng kaniyang mga tagasunod o iba pang nasasaklaw ng kaniyang pananagutan, at sa kabila ng naturang kaalaman, ay hindi siya nagsagawa ng pag-iwas o sapilitang pagkilos, alinman sa bago, habang, o pagkatapos na pagkatapos ng pagsasagawa nito, kung mayroon siyang kapangyarihan upang iwasan o imbestigahan ang mga naturang bintang ng pinílit o di-kusàng pagkawala subalit nabigong iwasan o imbestigahan ang mga naturang bintang, sinadya man o dahil sa kapabayaan, ay magkakaroon din ng pangunahing pananagutan.
SEK. 15. Mga Probisyong Penal. – (a) Ang parusa sa reclusion perpetua at ang mga kasama nitong parusa ay ipapataw sa mga sumusunod na tao:
(1) Sa mga tuwirang nagsagawa ng pinílit at di-kusàng pagkawala;
(2) Sa mga tuwirang namuwersa, nagpasimula, nanghikayat o nagbuyo sa iba upang magsagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala:
(3) Sa mga nakipagtulungan sa pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala sa pamamagitan ng pagsasagawa ng ibang bagay na kung hindi ginawa ay hindi maisasakatuparan ang pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala;
(4) Sa mga opisyal na nagpahintulot sa pagsasagawa o tumulong sa pagsasakatuparan ng pinílit o di-kusàng pagkawala kung nasa kapangyarihan niyang pigilan o ibunyag ang pagsasagawa nito; at
(5) Sa mga nakipagtulungan sa pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala sa pamamagitan ng mga datihan o kapanabayang isinagawa.
(b) Ang parusa ng reclusion temporal at ang mga kasama nitong parusa ay ipapataw sa mga nagsagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala sa yugtong tinatangka pa lámang ito sang-ayon sa itinalaga at inilarawan sa ilalim ng Artikulo 6 ng Binagong Kodigo Penal.
(c) Ang parusa ng reclusion temporal at ang mga kasama nitong parusa ay ipapataw sa mga tao na mayroong kaalaman sa pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala and hindi nakilahok doon bilang pangunahin o kasabwat, ay nakilahok paglaon sa pagsasagawa nito sa alinman sa mga sumusunod na paraan:
(1) Sa pagkíta mula sa o sa pagtulong sa lumabag upang makinabang mula sa mga epekto ng pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala;
(2) Sa pagtatago sa gawain ng pinílit o di-kusàng pagkawala at/o sa pagsira sa mga ginamit o kasangkapan para rito upang pigilan ang pagkatuklas dito; o
(3) Sa pagkukupkop, pagtatago, o pagtulong sa pagtakas ng mga pangunahing sangkot sa pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala, basta at ang mga naturang kasamang gawain ay ginawa nang may pag-abuso sa mga gawaing opisyal.
(d) Ang parusa ng prision correctional at ang mga kasama nitong parusa ay ipapataw laban sa mga tao na sumalungat, di-pumansin, o pinatagal nang gayon na lamang ang pagsunod sa anumang kautusang inilabas o pinalaganap sang-ayon sa mga writ ng habeas corpus, mga datos amparo at habeas, o sa kanilang mga kaukulang paglilitis.
(e) Ang parusa ng arresto mayor at ang mga kasama nitong parusa ay ipapataw laban sa sinumang lalabag sa mga probisyon ng mga Seksiyon 6, 7, 8, 9 at 10 ng Batas na ito.
SEK. 16. Pampigil na Suspensiyon/Agarang Pagtatanggal. – Ang mga opisyal ng pamahalaan at ang mga kawani na napatunayang nagsagawa ng o nakilahok sa anumang paraan sa pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala bilang resulta ng isang preliminaryong imbestigasyon na isinagawa para sa layuning iyon ay bibigyan ng pampigil na suspensiyon o agarang tatanggalin sa serbisyo, sang-ayon sa lakas ng ebidensiyang iniharap at natipon sa naturang preliminaryong imbestigasyon o sang-ayon sa imumungkahi ng nag-iimbestigang awtoridad.
SEK. 17. Pananagutang Sibil. – Ang pagsasagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala ay magbibigay ng pananagutan sa mga nagsagawa nito at mga ahensiya ng Estado na nagsaayos, nagpahintulot sa o hinayaan ang naturang pagkawala sa ilalim ng batas sibil.
SEK. 18. Hiwalay na Pananagutan. – Ang pananagutang kriminal ng lumabag sa ilalim ng Batas na ito ay hiwalay o walang pagsasaalang-alang sa paglilitis at paghatol sa naturang lumabag para sa anumang paglabag sa Batas Republika Blg. 7438, na kilala rin bílang “Isang Batas na Nagpapakahulugan sa Ilang Karapatan ng Taong Dinakip, Ipiniit o Ipinailalim sa Imbestigasyong Pampangangalaga, gayundin sa mga Tungkulin ng Dumarakip, Nagpipiit, at Nag-iimbestigang mga Opisyal, at Nagtatalaga ng mga Parusa sa Paglabag sa mga Ito”; sa Batas Republika Blg. 9745, na kilala rin bílang “Isang Batas na Nagpaparusa sa Tortiyur at Iba Pang Malupit, Di-Makatao, at Nakapanliliit na Pagturing o Pagpaparusa, at Pagtatakda ng mga Parusa para sa mga Ito”; at mga mailalapat na probisyon ng Binagong Kodigo Penal.
SEK. 19. Pagiging Di-Eksklusibo o Double Jeopardy sa Ilalim ng Pandaigdigang Batas. – Anumang imbestigasyon, paglilitis, at pasya ng anumang hukuman sa Pilipinas, o pangkat para sa anumang paglabag ng Batas na ito ay walang pagsasaalang-alang sa anumang imbestigasyon, paglilitis, pasya, o iba pang legal o prosesong administratibo bago ang anumang angkop na hukumang pandaigdig o ahensiya sa ilalim ng mga mailalapat na pandaigdigang batas sa karapatang pantao at na makatao.
SEK. 20. Pagkaligtas mula sa Prosekusyon. – Sinumang lumabag na nagbigay ng impormasyon na naghatid sa pagkatuklas sa biktima ng pinílit o di-kusàng pagkawala o sa prosekusyon ng mga lumabag nang hindi nakikita ang biktima ay magiging ligtas sa anumang kriminal at/o sibil na pananagutan sa ilalim ng Batas na ito: Basta at, Na ang nasabing lumabag ay hindi lumilitaw na siyang pinakamaysala.
SEK. 21. Nagpapatuloy na Paglabag. – Ang gawaing bumubuo sa pinílit o di-kusàng pagkawala ay ituturing na isang nagpapatuloy na paglabag hanggang ang mga nagsasagawa nito ay patuloy na itinatago ang kapalaran at kinaroroonan ng mga nawawalang tao at ang mga naturang kondisyon ay hindi natutukoy nang may katiyakan.
SEK. 22. Exemption sa Imahen ng mga Limitasyon. – Ang prosekusyon sa mga taong may pananagutan sa pinílit o di-kusàng pagkawala ay hindi makapagmumungkahi maliban kung limitaw nang buhay ang biktima. Sa gayon, ang panahon ng preskripsiyon ay dalawampu’t limang (25) taon mula sa petsa ng naturang muling pagpapakita.
SEK. 23. Eksklusyon sa Batas kaugnay ng Espesyal na Amnestiya. – Ang mga taong nahatulan at/o nagsagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala ay hindi makikinabang sa anumang batas kaugnay ng espesyal na amnestiya o iba pang katulad na pamamaraang tagapagpaganap na makapagliligtas sankanila mula sa anumang paglilitis o parusang penal.
SEK. 24. Proteksiyon ng Estado. – Ang Estado, sa pamamagitan ng mga angkop nitong ahensiya, ay titiyak sa kaligtasan ng lahat ng taong sangkot sa paghahanap, imbestigasyon, at prosekusyon ng pinílit o di-kusàng pagkawala kasama na ang, bagaman hindi limitado sa, mga biktima, ang kanilang mga pamilya, nagrereklamo, tumetestigo, mga legal na tagapayo at mga kinatawan ng mga samahan para sa karapatang pantao at ng media. Sila rin ay poprotektahan mula sa anumang intimidasyon o paghihiganti.
SEK. 25. Aplikabilidad ng Refouler. – Walang taong paaalisin, ibabalik, o isasauli sa ibang Estado kapag may sapat na batayan upang maniwalang ang naturang tao ay nasa panganib na mapasailalim sa pinílit o di-kusàng pagkawala. Para sa mga layunin ng pagtiyak kung umiiral ang mga gayong batayan, ang Kalihim ng Department of Foreign Affairs (DFA) at ang Kalihim ng Department of Justice (DOJ), sa pakikipagtulungan ng Tagapangulo ng CHR, at magsasaalang-alang ng mga may-kaugnayang konsiderasyon kasama na sakaling mailalapat bagaman hindi limitado sa pag-iral sa humihiling na Estado ng isang konsistent na padron ng malawakan, hayag, at pambayang mga paglabag ng mga karapatang pantao.
SEK. 26. Restitusyon at Kabayaran sa mga Biktima ng Pinílit o Di-kusàng Pagkawala at/o sa Kanilang mga Kalapit na Kamag-anak. – Ang mga biktima ng pinílit o di-kusàng pagkawala na lumitaw nang buhay ay pagkakalooban ng kabayarang salapi, rehabilitasyon, at restitusyon ng dangal at reputasyon. Ang naturang restitusyon ng dangal at reputasyon ay magsasangkot ng agarang pag-aalis o rektipikasyon ng anumang nakasasamang rekord, mga impormasyon o pampublikong deklarasyon/pahayag kaugnay ng kaniyang pagkatao, mga personal na kalagayan, estado, at/o kinaaanibang samahan ng mga angkop na pampamahalaan o pribadong ahensiya o mga ahensiyang sangkot.
Ang malalapit na kamag-anak ng isang biktima ng pinílit o di-kusàng pagkawala, nang hanggang sa ikaapat na digring sibil ng pagiging magkadugo o magkaugnay, ay maaari ring humingi ng kabayaran sang-ayon sa itinalaga ng Batas Republika Blg. 7309 na pinamatagang “Isang Batas na Lumilikha ng Isang Lupon sa mga Paghahabol sa ilalim ng Kagawaran ng Katarungan para sa mga Biktima ng Di-makatarungang Pagkabilanggo o Pagkapiit at mga Biktima ng Mararahas na Krimen at Para sa Iba Pang mga Layunin,” at iba pang mga programang pantulong ng pamahalaan.
Ang kaloob na kabayaran kapwa sa mga biktima at sa malalapit na kamag-anak na hanggang sa ikaapat na digring sibil ng pagiging magkadugo o magkaugnay ay walang pagsasaalang-alang sa iba pang mga remedyong legal na maaari nilang makuha.
SEK. 27. Rehabilitasyon ng mga Biktima at/o ng Kanilang mga Kalapit na Kamag-anak, at mga Lumabag. – Upang ang mga biktima ng pinílit o di-kusàng pagkawala na lumitaw nang buháy at/o ang kanilang malalapit na kamag-anak na hanggang sa ikaapat na digring sibil ng pagiging magkadugo o magkaugnay ay maipasok muli nang mahusay sa daloy ng lipunan at sa proseso ng pag-unlad, ang Estado, sa pamamagitan ng CHR, sa pakikipagtulungan sa Department of Health, sa Department of Social Welfare and Development (DSWD), at sa mga sangkot na samahang di-pampamahalaan, ay magkakaloob sa kanila ng angkop na pangangalagang medikal at rehabilitasyon nang walang bayad.
Tungo sa pagkakamit ng katarungang pampanauli, isang kaalinsabay na programang panrehabilitasyon para sa mga taong nagsagawa ng pinílit o di-kusàng pagkawala ang ipatutupad din nang walang gastusin para sa mga naturang lumabag.
SEK. 28. Pampatupad na mga Tuntunin at Regulasyon. – Sa loob ng tatlumpung (30) araw mula sa pagkakabisà ng Batas na ito, ang DOJ, DSWD, CHR, Families of Victims of Involuntary Disappearance (FIND), at ang Families of Desaparecidos for Justice (Desaparecidos), sa pakikipag-ugnayan sa iba pang mga samahan pra sa mga karapatang pantao, ang magkasamang magpapalaganap ng mga tuntunin at regulasyon para sa epektibong pagpapatupad ng Batas na ito at titiyak sa ganap na diseminasyon nito sa publiko.
SEK. 29. Mga Aplikasyon Suppletory. – Ang mga mailalapat na probisyon ng Binagong Kodigo Penal ay magkakaroon ng aplikasyon suppletory hangga’t sang-ayon sila sa mga probisyon ng Batas na ito.
SEK. 30. Mga Apropriyasyon. – Ang halagang sampung milyong piso (PHP10,000,000.00) ay inilalaan dito para sa paunang implementasyon ng Batas na ito ng CHR. Ang mga kasunod na halaga para sa patuloy na implementasyon ng Batas na ito ay isasama na sa kani-kanilang badyet ng CHR at ng DOJ sa taunang Batas sa Pangkalahatang Apropriyasyon.
SEK. 31. Sugnay ng Pagkakahiwalay. — Sa kung anumang dahilan at ang anumang seksiyon o probisyon ng Batas na ito ay ipahayag na hindi sang-ayon sa konstitusyon o walang bisa, ang ibang mga seksiyon o mga probisyon na hindi naapektuhan mula roon ay mananatiling may ganap na puwersa at bisà.
SEK. 32. Sugnay na Pambawi. — Lahat ng batas, dekreto, kautusang tagapagpaganap, mga tuntunin at regulasyon, at iba pang inilabas o bahagi ng mga iyon hindi naaayon sa mga probisyon sa Batas na ito ay binabawi rito, binabago, o sinususugan nang naaayon dito.
SEK. 33. Sugnay ng Pagkakabisà. — Ang Batas na ito ay magkakaroon ng bisà sa loob ng labinlimang (15) araw matapos ang publikasyon nito sa dalawa (2) man lamang pahayagang may malawak na sirkulasyon o sa Official Gazette, na hindi lalampas sa pitong (7) araw matapos ang pagtanggap mula roon.
Inaprubahan,
|
(Lagda) FELICIANO BELMONTE JR. |
(Lagda) JUAN PONCE ENRILE |
Ang Batas na itong konsolidasyon ng Panukalang Batas sa Senado Blg. 2817 at Panukalang Batas sa Mababang Kapulungan Blg. 98 ay naipasa sa wakas ng Senado at ng Mababang Kapulungan noong 16 Oktubre 2012.
|
(Lagda) MARILYN B. BARUA-YAP |
(Lagda) EMMA LIRIO-REYES |
Pinagtibay: 21 DIS 2012
(Lagda) BENIGNO S. AQUINO III
Pangulo ng Pilipinas
*Di-opisyal na salin ng Official Gazette, sa layuning maghatid ng impormasyon sa mas nakararami.
Source: Official Gazette